Vorige week schreven Jacques Claessen en ik een opiniestuk in het Nederlands Dagblad. In het artikel gaan we in op negatieve gevolgen van de korte gevangenisstraf. Het artikel schreven we omdat we bezig zijn met een driejarig innovatieprogramma samen met de rechtspraak en ketenpartners. Wij zijn van mening dat het sanctioneren van burgers, die nu korter dan drie maanden opgesloten worden, beter kan. Zowel met het oog op verdachten als met het oog op slachtoffers en de gemeenschap.
Korte gevangenisstraffen zijn niet effectief. Ook niet als het om vergelding gaat. Bij thuisdetentie of taakstraf is de kans op terugval bovendien de helft kleiner. Dat is gunstig voor de gestraften en voor potentiële slachtoffers.

Alternatieven als taakstraffen en nieuwe vormen van maatschappelijke detentie passen beter bij inzet op een werkzaam strafrecht. Ze bieden ook meer ruimte om toe te komen aan herstel en reïntegratie als strafdoelen, naast preventie en retributie. Ze bieden ook meer armslag om te werken aan een omgevingsgericht strafrecht (community justice).

In Schotland is in 2016 op basis van de Community Justice (Scotland) Act 2016 het strafrecht op die manier ingericht. Uitgangspunt is een ‘public health’ benadering . Ik was onder de indruk van wat ik aan projecten zag.
Ik had er onder meer een toevallige ontmoeting met een Nederlander die in Schotland woont en bij een lokaal voetbalstadion herstelwerkzaamheden verrichtte na een uit de hand gelopen vechtpartij in de lokale pub. Hij vertelde eerlijk en positief over zijn ervaringen.

Bij terugkomst van mijn studiereis aan Schotland brak de coronacrisis uit. Meer dan ooit zijn we in en na die crisis op elkaar aangewezen. Juist nu stellen professionals en burgers vragen bij wat er nu echt toe doet. Dus is de tijd rijp daar goed over na te denken, ook als het misgaat en zaken rechtgezet moeten worden.